19 jaargangen Imperial Dark – De Proefnotities

Elk jaar, op 24 februari, is het feest in Mechelen. Dan wordt de geboortedag gevierd van keizer Karel V, die ruim 500 jaar geleden, in het jaar 1500 geboren werd. Sinds 1999, de 499^e geboortedag van deze keizer brouwt brouwerij Het Anker een speciale, verrijkte variant van hun klassieke Gouden Carolus bier: de Cuvée van de Keizer Blauw (tegenwoordig Cuvée van de Keizer – Imperial Dark). Een donker, rijk en volmondig bier, de eerste jaren met 8,5% alcohol, maar sinds 2003 met maarliefst 11% alcohol.

Het bier is door zijn donkere kleur en rijke zoetheid een ideaal bier om te bewaren. Dit feit wordt door de brouwers extra benadrukt door een jaargang op de fles weer te geven. Omdat het bier werkelijk aan alle eisen voor rijping voldoet, want het is tevens ongefilterd en krijgt een hergisting op fles mee, kan het met gemak 10 tot 15 jaar mee, zeggen de kenners. Maar is dat ook zo? Dat moet Joris van Esch zich 19 jaar geleden ook hebben afgevraagd.

Hij nodigt mij, samen met nog 10 fervente liefhebbers, uit in het weekend van 24 februari. Hij heeft namelijk elk jaar een fles Gouden Carolus – Cuvée van de Keizer – Imperial Dark bewaard. Dat is al bewonderenswaardig, maar hij heeft er ook nog eens vanaf kunnen blijven en ze onder de juiste condities bewaard. Nu is de tijd rijp (en het bier ook) om te gaan proeven, en maar liefst 19 jaargangen naast elkaar te kunnen testen. We worden welkom geheten in het proeflokaal van Brouwerij Vandeoirsprong in het thuisdorp van Joris, Oirschot.

* Disclaimer: de beschreven proeverij vond plaats in 2017. Toen werden 19 jaargangen geproefd. Sindsdien hebben we de smaakomschrijvingen in deze blog up-to-date gehouden en bijgewerkt naar recente smaakontwikkelingen en bevindingen.

Begin van de proeverij

Alle jaargangen worden direct na elkaar uitgeschonken en geserveerd. Zo kunnen we ieder voor zich een proefstrategie bepalen. De een proeft van vers naar gerijpt, de ander andersom. Ik begin bij de meest verse jaargangen, maar sla in eerste instantie steeds een jaar over. Pas aan het einde, als ik het verloop heb kunnen bepalen proef ik de tussenliggende jaren, om te kunnen ontdekken of er nog bijzonderheden hebben plaatsgevonden. Hieronder een omschrijving van de smaken zoals we die hebben ontdekt. Om het overzichtelijk houden maak ik een omschrijving van steeds 3 jaren, waarbij in de tekst eventueel nog nuances aangebracht worden over jaren specifiek.

Aan het einde van de rit geeft iedereen in een tabel aan welk cijfer iedere jaargang verdient. De vraag die gesteld wordt is: Hoe lekker vinden we het bier? De gemiddeldes staan vermeld in de tekst en zijn als een grafiekje onderaan weergegeven.

De smaakontwikkeling van de Cuvée van de Keizer

Vers -> Vers is het bier al uitzonderlijk. De gemiddelde score die het bier krijgt is een 6,5, maar dat is uiteraard in verhouding met de andere jaargangen. Wat iedereen opvalt is het hoge gehalte aan koolzuur, en de volle kruidige smaak van het bier. We zijn het er al snel over eens, dat het bier eigenlijk toch sowieso een paar jaartjes nodig heeft.

2 – 4 jaar gerijpt -> De eerste jaren doet deze Cuvée van de Keizer het zeker goed. Gemiddeld genomen vindt men het aangenaam dat de enorme kruidigheid langzaam wat minder overheersend wordt. Het bier verliest zijn frisse tonen, wat als aangenaam wordt ervaren en een mooie zoetigheid van rood fruit komt naar boven. De scores kruipen wat omhoog richting de 7,5.

5 – 7 jaar gerijpt -> Er komen eerste lichte, aangename vormen van veroudering in het bier. Karamelzoetheid krijgt langzamerhand steeds meer ruimte en ook toffee en lichte peperige kruiden komen naar voren. Wat de meesten opvalt is de romigheid en de mooie, lange, gerijpte afdronk die het bier heeft. De gemiddelde score blijft onverminderd hoog. Scores van iedereen kruipen ook naar elkaar toe, dus er is niemand die deze jaargangen echt minder vindt.

8 – 10 jaar gerijpt -> De jaargang van 9 jaar our scoort het hoogste van alle jaren met een gemiddelde van 7,6. Dit blijkt het kantelpunt te zijn als we kijken naar de gemiddelde allerhoogste score. Hierna duikt de score wat omlaag, maar iedereen geeft wel duidelijk aan dat het nog steeds een heerlijk bier is. Er is nog geen spoor te bekennen van negatieve smaken, wat je bij andere bieren soms wel snel krijgt zodra het hoogtepunt is geweest. Vooral de afdronk krijgt steeds meer echte gerijpte tonen en de klassieke port-associaties worden gelegd. De jaargang van 10 jaar oud kent een dieptepuntje qua scores, maar dat kan ook aan de manier van bewaren hebben gelegen. Er zijn enkele jaargangen die later zijn verzameld, omdat Joris waarschijnlijk toch stiekem niet van de goddelijke Cuvée van de Keizer kon afblijven ;).

11 – 14 jaar gerijpt -> Hoewel de scores een stukje lager liggen, is iedereen het er over eens dat dit is nog zeer smakelijk om te drinken is. Nog steeds geen negatieve effecten, waarbij de smaken steeds zachter en subtieler worden. Het is een zachte zoetheid en de afdronk wordt steeds droger.

15+ jaren gerijpt -> De oudste jaargangen van 11% beginnen langzaam aan kracht te verliezen, maar scoren nog zeker een ruime voldoende! De manier van bewaren begint een echt duidelijke rol te spelen, en ook zullen er grotere verschillen tussen flessen onderling ontstaan. Echter, echte grote negatieve verouderingssmaken spelen nog steeds geen grote rol van betekenis, waardoor ook de jaargangen van 15 jaar en ouder nog zeer smakelijk zijn!

De jaargangen 1999 tot 2002 -> De jaargangen die nog 8,5% bevatten. Nu beleven we het echte omslagpunt, dat blijkt pas te liggen op het moment dat brouwerij Het Anker besloot de receptuur te wijzigen. T/m 2002 was het alcoholpercentage van het bier ‘slechts’ 8,5%, hierna hebben ze dit opgeschroefd naar 11,0%. We zien voor het eerst vlokjes in ons bier, een teken dat de moutstructuren de tand des tijds niet hebben weten te doorstaan. Weinig body en diepgang, oxidatie en muf karton. Máár, extra credits voor het allereerste brouwsel uit 1999, want hoewel er geen schuim meer op te krijgen is, is deze een stuk beter dan zijn broertjes van 1, 2 en 3 jaar jonger.